کد مطلب:88580 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:404
در روایتی از مولی علی (ع) آمده است: «خیر الحلم التحلم»[2] بهترین حلم، «تحلم» است و وجه آن روشن است، زیرا تحلم وسیله رسیدن به حلم است و وقتی حلم به صورت ملكه درآمده، آنقدرها مشكل نخواهد بود. گاهی نیز حلم به صورت سكوت و بی اعتنائی به طرف مقابل است چنان كه در داستان علی (ع) و قنبر گذشت، و گاهی به صورت جمله ای كوتاه، چنان كه حضرت ابراهیم به آن دشنام دهنده فرمودند: «خدا تو را هدایت كند»، و یا در قرآن بود كه مومنین در جواب جاهلین از روی بی اعتنائی گویند «سلام» و گاهی به صورت اخم كردن است، و گاهی به صورت جواب نیك و حسن و گاهی جواب نیك تر و احسن (ادفع بالتی هی احسن). حال برادرم، حلم را پیشه ساز كه هر چه عقل بیشتر باشد، حلم افزونتر است، حلم عزتی است كه انفع و ارفع از آن نیست، اگر عقل خلیل و رفیق انسان است، حلم وزیر اوست، حلم لشكری است كه انسان را از مردان جنگی «شجاع» در كارزار [صفحه 49] روزگار بی نیاز می كند، حلم جمال مرد و پوشاننده عیوب اوست.
گاهی حلم به صورت كظم غیظ است، كه به آن (تحلم) گویند، یعنی شخص ناراحت شده و غیظ می كند، ولی خود را كنترل می نماید. اگر انسان چنین شد، پس از مدتی دارای ملكه ی حلم می شود و در روایت از مولی علی (ع) است: (من تحلم حلم) كسی كه متحلم شد و سعی كرد حلم را پیشه كند حلیم می شود، «تحلم» از باب تفعل است یعنی كاری را با مشقت انجام دادن، مثل تكلف، تكسب، تعلم. حلم برای كسی نمی آید مگر با تحلم، چنان كه علم هم برای كسی نمی آید مگر با تعلم (انما العلم بالتع لم و الحلم بالتحلم).[1].
صفحه 49.